Το κύμβαλο (τσίμπαλο) είναι λαϊκό όργανο της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Κεντρ. Ευρώπης. Κατάγεται από το περσικό santur ή το βυζαντινό ψαλτήριο. Εμφανίζεται το Μεσαίωνα στην Ουγγαρία και Ρουμανία σαν φορητό τραπεζοειδές όργανο που παίζεται με ξύλινους επικρουστήρες (μπαγκέτες) από τσιγγάνους μουσικούς. Από το 16ο – 17ο αι. γίνεται βασικό όργανο συνοδείας των λαϊκών ορχηστρών των χωρών αυτών , συμπληρώνοντας αρμονικά και ρυθμικά το πρώτο βιολί. Το 1874, ο Ούγγρος οργανοποιός J.V.Schunda κατασκεύασε το πρώτο κύμβαλο κονσέρτου (concert cimbalom) αυξάνοντας τη μουσική του έκταση σε τέσσερεις οκτάβες , προσθέτοντάς του πεντάλ για έλεγχο της αντήχησης, και τέσσερα βιδωτά πόδια. Στα τέλη του 19ου αλλά και τον 20ο αι, συνθέτες όπως ο Ι.Stravinsky, συνέθεσαν για το κύμβαλο. Στην Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκε πολύ στις δημοτικά και λαϊκά μουσικά σύνολα, όπως αποδεικνύεται από την έρευνα της δισκογραφίας των 78 στροφών. Διαδόθηκε στα αστικά κέντρα της Ρουμανίας στα χρόνια των Φαναριωτών ηγεμόνων και συγκεκριμένα από την αυλή του Αλέξανδρου Υψηλάντη (1726 – 1806). Το κύμβαλο παιζόταν στα μεγάλα αστικά κέντρα της Μ. Ασίας (Σμύρνη, Αϊβαλί), στην Άνδρο, τη Σάμο και λιγότερο στη Χίο. Το βρίσκουμε επίσης από πολύ παλιά στην ανατολική Στερεά Ελλάδα, ειδικότερα στην περιοχή της Λειβαδιάς, αλλά και στην Ήπειρο και τη Θεσσαλία.

Τα μαθήματα παραδίδει ο μουσικός Αλέξανδρος Διακογιάννης, μέλος της Λαϊκής Ορχήστρας Σάμου (Λ.Ο.Σ.).

Η έναρξη όλου του τμήματος Παραδοσιακής και Λαϊκής Μουσικής ξεκινάει από τον Οκτώβρη 2021. Για λεπτομέρειες πατήστε εδώ.

Για να δείτε τους καθηγητές του φετινού προγράμματος πατήστε εδω.

Για τη σχολική χρονιά 2021 – 2022 το τμήμα Παραδοσιακής & Λαϊκής Μουσικής εμπλουτίζεται με περισσότερα προσφερόμενα μαθήματα ατομικών οργάνων από καταξιωμένους μουσικούς. Συνολικά τα προσφερόμενα είναι:

Ούτι
Πολίτικη λύρα
Παραδοσιακό βιολί*
Γιαλί ταμπούρ
Νέι
Σαντούρι* και τσίμπαλο
Παραδοσιακά κρουστά
Μπουζούκι
Ακορντεόν
Λαϊκή Κιθάρα

Τα μαθήματα με αστερίσκο (*) θα γίνονται εφόσον συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός σπουδαστών

Υπεύθυνος του Τμήματος Παραδοσιακής και Λαϊκής Μουσικής: Παναγιώτης Παναγάκης

Εκτός από τα ατομικά μαθήματα, προσφέρεται η ομαδική διδασκαλία θεωρίας μακάμ. Το Μακάμ (Arabic: مقام. Turkish: Makam) είναι ένα από τα τροπικά (=τρόπος) θεωρητικά συστήματα που συναντώνται στον Αραβικό κόσμο, την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Βόρεια Αφρική. Για την Ελληνική παραδοσιακή μουσική, αλλά και την αστική λαϊκή μουσική, τα μακάμ μαζί με τα αντίστοιχα συστήματα της οκταηχίας και των λαϊκών δρόμων, αποτελούν ίσως τα πλέoν συμβατά-λειτουργικά εργαλεία αναφορικά με τη συστηματική της προσέγγιση. Στην ελληνική μουσική αλλά και στα βαλκάνια γενικότερα, οι μελωδίες διαγράφουν μια ποικιλομορφία στην ανάπτυξή τους, ξεφεύγοντας από τα πλαίσια της κλίμακας, αλλά και από τον διαστηματικό συγκερασμό. Στο μάθημα ‘’Μακαμ’’, θα μελετήσουμε τη δομή, την ανάπτυξη και τη μελωδική συμπεριφορά όλων αυτών των τροπικών φαινομένων, μέσω ακουστικών παραδειγμάτων του ρεπερτορίου της λόγιας μουσικής της Κωνσταντινούπολης, της ελληνικής παραδοσιακής και αστικής λαϊκής  μουσικής, με κύριο μουσικά όργανο τη φωνή. Στόχο του μαθήματος αποτελεί η ακουστική  αναγνώριση του κάθε μακάμ, ώστε σε δεύτερο επίπεδο, να καταστεί δυνατή η ενσωμάτωση  όλων αυτών των στοιχείων σε προσωπικές μας ερμηνευτικές (ρεπερτοριακές-αυτοσχεδιαστικές) προσεγγίσεις και συνθετικές απόπειρες.  

Για να βρείτε πληροφορίες για το Πρόγραμμα Μουσικής Εκπ/σης περιόδου 2021-2022 πατήστε εδώ.

Για να δείτε όλους τους καθηγητές του φετινού Προγράμματος πατήστε εδώ.